ELM VƏ TƏHSİL NAZİRLİYİ

GƏNCƏ DÖVLƏT UNİVERSİTETİ

BAKALAVRİAT TƏHSİL SƏVİYYƏSİNİN

050205­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ – FILOLOGIYA

(AZƏRBAYCAN DİLİ VƏ ƏDƏBİYYATI) İXTİSASI ÜÇÜN

TƏHSİL PROQRAMI VƏ FƏNLƏR ÜZRƏ

TƏLİM NƏTİCƏLƏRİ

Gəncə Dövlət Universitetinin Azərbaycan dili kafedrasının 26.12.2023-cü il, Azərbaycan və dünya ədəbiyyatı kafedrasının       20.12.2023-cü il tarixli iclaslarında müzakirə edilərək bəyənilmiş və qəbul edilmişdir.

GƏNCƏ – 2024

Hazırlayanlar:        Telman Ziyatxan oğlu Quliyev

 Gəncə Dövlət Universitetinin Azərbaycan    dili  kafedrasının müdiri,   Filologiya  elmləri doktoru, professor

Səba Azad qızı Namazova

Gəncə Dövlət Universitetinin Azərbaycan və dünya ədəbiyyatı kafedrasının müdiri, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent

GİRİŞ

Təlim nəticələri anlayışı tələbəyə yönəlmiş ali təhsil sisteminin başlıca konseptual əsasını formalaşdırır. Təlim nəticələri təhsil prosesini tamamladıqdan sonra tələbənin nəyi bilməli, anlamalı və ya nümayiş etdirə bilməli olduğuna dair ifadələrdir.

Gözlənilən təlim nəticələri hər kurs və proqram üzrə tədris başlamazdan əvvəl yazılmalı və tədris prosesi zamanı professor-müəllim heyətinin üzvü və tələbə arasında dialoq vasitəsilə inkişaf etdirilməlidir.

Təlim nəticələrindən istifadə kvalifikasiyaların qiymətləndirilməsində iştirak edən müəssisələrə, işəgötürənlərə və digərlərinə kvalifikasiyaları daha aydın anlamağa yardım etmək üçün kvalifikasiyaların təsvirində istifadə edilən ortaq dildir.

Proqram və fənlərin təsvirində təlim nəticələrindən istifadə proqramın, yaxud modulun sonunda tələbələrdən nə gözlənil­diyini onlara daha aydın şəkildə çatdırır. Təlim nəticələrinin üstünlüklərindən biri ondan ibarətdir ki, tələbələrdən nəyə nail olmaq tələb olunduğu və nailiyyətlərini necə nümayiş etdirmək lazım olduğu aydın surətdə göstərilir.

Metodik tövsiyədə 050205- Filologiya (Azərbaycan dili və ədəbiyyatı) ixtisası üçün təhsil proqramı üzrə təlim nəticələri, fənlər üzrə təlim nəticələri, eləcə də tədris olunan fənlərin və təhsil proqramının təlim nəticələrinin matrisi verilmişdir.

Təlim nəticələrinin kvalifikasiyaların qiymətləndirilmə­sində iştirak edən maraqlı tərəflərə daha aydın və anlaşıqlı olması üçün mütəmadi olaraq ayrı-ayrı fənlərin təlim nəticələri kafedrada yaradılmış komissiya tərəfindən ekspertiza edilir.     

Əlavə 1                                                                                                                            

050205 – FILOLOGIYA (AZƏRBAYCAN DİLİ VƏ ƏDƏBİYYATI)  İXTİSASI

TƏHSİL PROQRAMI VƏ FƏNLƏR ÜZRƏ

 TƏLİM NƏTİCƏLƏRİ

  TƏHSİL PROQRAMININ TƏLİM NƏTİCƏLƏRİ (PTN)

PTN 1. Yüksək yaradıcı və tənqidi təfəkkürə, vətənpərvərliyə, geniş erudisiyaya, sosial-siyasi məsuliyyətə, yazılı və şifahi nitq vərdişlərinə yiyələnir, bir neçə xarici dildən ərbəst istifadə etməyi bacarır.

PTN 2. Empirik və analitik tədqiqat vərdişlərini inkişaf etdirmək; müqayisə, qarşılaşdırma, analiz və sintez kimi elmi-akademik bacarıqlar formalaşdırmaq; sahə işi, məlumatın toplanması, emalı və sistemləşdirilməsi vərdişlərini əldə etmək

PTN 3. Dilin müxtəlif funksional üslublarını müvafiq situasiyalarda uğurla tətbiq edə bilmək; dil vərdişlərini praqmatik-kommunikativ, mədəniyyətlərarası ünsiyyət, sosiolinqvistik kompetensiya baxımından istifadə edə bilmək; bütün bunların əsasında konkret dil materialını və mətnin qurulması xüsusiyyətlərini təhlil edə bilmək

PTN 4. Dilin tarixi inkişaf mərhələlərini əks etdirən mətnləri ayırd etmək; ədəbi qaynaqlarda müvafiq dövrü əks etdirən dil xüsusiyyətlərini anlamaq və təhlil edə bilmək

PTN 5. Dilin sistemini, strukturunu, mahiyyətini, funksiyalarını, eləcə də dil vahidlərinin özəlliklərini anlamaq; bunların elmi izahını verə bilmək; bunları mətn daxilində ayırd etmək və təhlil etmək

PTN 6. Ayrı-ayrı dilçilik məktəbləri/cərəyanları və onların məşğul olduqları problemlər haqqında müfəssəl bilik əldə etmək; bu məktəbləri/cərəyanları qarşılaşdırmalı şəkildə təhlil edə bilmək; dilin sisteminİn/strukturunun tədqiqatı baxımından bu məktəblərin/cərəyanların tənqidi təhlilini vermək; dillə bağlı müasir dövrdə hansı araşdırma istiqamətlərinin (və nə üçün) prioritet təşkil etməli olduğu haqda şəxsi mülahizə yürüdə bilmək

PTN 7. Ədəbi formaları, janrları, ədəbi-bədii üslublan anlamaq, mətn daxilində ayırd etmək və ədəbi əsərləri bu aspektlər baxımından təhlil etmək

PTN 8. Bədii təsvir və ifadə vasitələrini mənimsəmək, ayırd edə bilmək və yazılı və şifahi nitq prosesində – lazım gəldiyində və ya verilən tapşırığın bir hissəsi kimi tətbiq edə bilmək

PTN 9. Ədəbi mətni oxuyub təhlil etmək və ədəbi əsərdə qoyulmuş problemi müəyyən edib bu haqda sərbəst mülahizə yürütmək

PTN 10. Müasir ədəbi prosesləri anlamaq və bu proseslərin müasir dövrün müxtəlif tendensiyalarını, problemlərini, prioritetlərini və s. nə cür əks etdirdiyi haqda mülahizələr irəli sürmək    

PTN 11. İxtisas dilinin əsas dil olduğu ölkə(lər)in /region(lar)ın tarxi, coğrafi, siyasi, mədəni, etnoqrafik və sosial xüsusiyyətləri ilə bağlı təməl iliklərə sahib olmaq

FƏNLƏR  ÜZRƏ TƏLİM NƏTİCƏLƏRİ (FTN)

AZƏRBAYCAN TARİXİ

FTN 1. Azərbaycanın dünyanın ən qədim yaşayış məskənlərindən, ilk sivilizasiya məkanlarından biri olmasını müəyyən etməyi bacarır.

FTN 2. Azərbaycanın müxtəlif dövrlərdə dövlətçiliyinin təşəkkülü şəraitini, siyasi, beynəlxalq amilləri təhlil etməyi bacarır.

FTN 3. Azərbaycanda milli-dövlətin təşəkkülü, formalaşmasında ideoloji, iqtisadi və mədəni  amillərin rolunu təhlil etməyi bacarır; azərbaycançılıq ideologoyasını dərk edir.

FTN 4. Müxtəlif dövrlərdə Azərbaycan dövlətçiliyinin zəifləməsinə təsir göstərmiş xarici və daxili amilləri təhlil etməyi və ümumiləşdirməyi bacarır.

FTN 5. Azərbaycan dövlətinin müasir dünyada yeri  və rolunu sistemli şəkildə öyrənir.

FTN 6. Müasir mərhələdə Azərbaycan dövlətçiliyinin güclənməsini şərtləndirən amilləri, şəxsiyyətin rolunu təhlil və müəyyən etməyi bacarır

FTN 7. Azərbaycan Respublikası təməl prinsiplərinin nöhkəmləndirilməsində tarixi bilik və bacarıqlardan istifadə etmək qabiliyyətləri var.

AZƏRBAYCAN DİLİNDƏ İŞGÜZAR VƏ AKADEMİK KOMMUNİKASİYA

FTN 1. Müasir qloballaşma şəraitində ana dilinə göstərilən dövlət qayğısı sayəsində işgüzar və akademik kommunikasiyanın formalaşmasını, “İşgüzar və akademik kommunikasiya” fənninin məqsəd və vəzifələrini bilir. Dövlət dili haqqında fərman və sərəncamlar, “Ulu öndər Heydər Əliyev və Azərbaycan dili” mövzusunda təqdimatlar hazırlayır;

FTN 2. Nitq mədəniyyəti və mədəni nitq anlayışını fərqləndirir. Nitq mədəniyyətinin üslubları və Azərbaycan ədəbi dilinin normalarının kommunikativlikdəki rolunu bilir. Azərbaycan dilində kommunikativliyin sabit və sərbəst norma prinsiplərini müasir tələblər səviyyəsində   qurur

FTN 3. Azərbaycan ədəbi dilinin üslublar sistemi və üslublarda diferensasiya və inteqrasiya məsələlərini şərh edir.

FTN 4. Kommunikasiya etikasını mənimsəməklə yazılı və şifahi nitq etiketlərindən düzgün istifadə edir.

FTN 5. İşgüzar ritorikaya aid  nəzəri və praktik çalışmaları yerinə yetirir.

 FTN 6. Bədən dili, jest, mimika və geyim tələblərinin kommunikasiyada əsas vasitə olması məsəllərini şərh edir;

 FTN 7. Azərbaycan dilində təqdimat etmə bacarığı nümayiş etdirir. İnformasiya cəmiyyəti və müasir dilçilik, internetdə Azərbaycan dili kontentləri barədə təqdimat hazırlayır.

             XARİCİ DİLDƏ İŞGÜZAR VƏ AKADEMİK 

                                 KOMMUNİKASİYA-1

                                           (ingilis dili)

FTN 1. Gündəlik həyatda sadə cümlələrdən istifadə etməklə ünsiyyət qurur.

FTN 2. Müxtəlif işgüzar vəziyyətlərdə ünsiyyət qurur.

FTN 3. Gündəlik və peşə həyatlarında qarşılaşa biləcəkləri fərqli kontekstlərdə şifahi şəkildə ünsiyyət yaratmağı bacarır.

FTN 4. İşgüzar və akademik yazının xüsusiyyətlərini bilmək, fərqli kontekstlərdə mətnlər hazırlayır.

FTN 5. Akademik və işgüzar nitqin məzmununu və quruluşunu bilmək, ünsiyyət əlaqələrində istifadə edir.

FTN 6. İngilis dilində kiçik paraqrafları, dialoq və mətnləri oxuyub anlamaq, müxtəlif kontekstlər üzrə yazılı və şifahi ifadə bacarıqlarına yiyələnir.

XARİCİ DİLDƏ İŞGÜZAR VƏ AKADEMİK

KOMMUNİKASİYA-2

(ingilis dili)

FTN 1. Gündəlik həyatda sadə cümlələrdən istifadə etməklə ünsiyyət qurur.

FTN 2. Müxtəlif işgüzar vəziyyətlərdə ünsiyyət qurur.

FTN 3. Gündəlik və peşə həyatlarında qarşılaşa biləcəkləri fərqli kontekstlərdə şifahi şəkildə ünsiyyət yaratmağı bacarır.

FTN 4. İşgüzar və akademik yazının xüsusiyyətlərini bilərək  fərqli kontekstlərdə mətnlər hazırlayır.

FTN 5. Akademik və işgüzar nitqin məzmununu və quruluşunu bilərk ünsiyyət  əlaqələrində istifadə edir.

FTN 6. İngilis dilində kiçik paraqrafları, dialoq və mətnləri oxuyub anlayaraq, müxtəlif kontekstlər üzrə yazılı və şifahi ifadə bacarıqlarına yiyələnir.

XARİCİ DİLDƏ İŞGÜZAR VƏ AKADEMİK

KOMMUNİKASİYA-1

(fransız dili)

FTN.1. Ümumi fransız dilində dinləmə, danışıq, oxu və yazı bacarıqlarına yiyələnir, gündəlik söhbətləri eşidib anlayır, onlara qeyri-rəsmi cavab verir, dialoq qurur, mürəkkəb cümlələri düzgün zaman formasında şifahi işlədir.

FTN.2. Kiçik mətnləri oxuyub anlayır, mətnlər üzrə suallara cavab verir, A1 səviyyəsi üzrə lüğətə yiyələnir.

FTN.3. A1 səviyyəsi üzrə sözlərdən istifadə etməklə sadə  cümlələr qurur.

FTN.4. Ümumi fransız dilində A1 səviyyədə dialoqları dinləyib anlayır, 50-60 sözlük esselər yazır.

FTN.5. Ümumi fransız dilində A1 səviyyəsində kinoları izləyir, kitabları oxuyur, onlar haqqında şərh yazır, onları təhlil edir, etdikləri təhlilləri təqdimatlar vasitəsilə dinləyiciyə çatdırır.

FTN.6. İşgüzar fransız dili lüğətinə yiyələnir, 3-cü şəxsin adından istifadə edərək fikirlər irəli sürür.

FTN.7. Qrammatik qaydaları öyrəndikdən sonra quizlər işləyə bilir.

XARİCİ DİLDƏ İŞGÜZAR VƏ AKADEMİK

KOMMUNİKASİYA-2

(fransız dili)

FTN 1. Cəmiyyətin müxtəlif sahələrinə (məsələn, şəxsi və ailə məlumatları, alış-veriş, yerli coğrafiya, məşğulluq və s.) aid cümlələri və tez-tez istifadə olunan ifadələri təsvir edir.

FTN 2. Fransız dilində kiçik paraqrafların, rəsmi və qeyri-rəsmi məktubların yazılma qaydasını mənimsəyir

FTN 3. Gündəlik işlərdə və məişətdə işlədilən sadə ünsiyyəti təmin edən təməl cümlələrlə ünsiyyət prosesini təşkil edir.

FTN 4. Danışıq zamanı müxtəlif mövzularda xarici dildə səmərəli ünsiyyət qurmaq üçün məlumatlardan istifadə edir

FTN 5. Ümumi fransız dilində  kinoları izləməyi, kitabları oxumağı, onlar haqqında şərh yazmağı, onları təhlil etməyi, etdikləri təhlilləri təqdimatlar vasitəsilə dinləyiciyə çatdırmağı mənimsəyir

FTN 6. Gündəlik və peşə həyatlarında qarşılaşa biləcəkləri fərqli kontekstlərdə şifahi şəkildə ünsiyyət qurur

FTN 7. Işgüzar və akademik yazının xüsusiyyətlərini bilərək, fərqli kontekstlərdə olan mətnləri əlaqələndirir

FTN 8. Akademik və işgüzar nitqin məzmununu və quruluşunu dərk edərək xarici dildə ünsiyyət əlaqələrini inkişaf etdirərək təhlil aparır, 3-cü şəxsin adından istifadə edərək fikirlərini irəli sürə bilir

S/f.  FƏLSƏFƏ

FTN 1.  Fəlsəfə nəzəri dünya görüşünü bilir.

FTN 2. Fəlsəfə dünyagörüşün dünyaya və orada insanın yerinə dair, insanin gerçəkliyə, təfəkkürün varlığa münasibətinə dair ən ümumi nəzəri baxışlar sistemini bilir.

FTN 3.Fəlsəfi dünyagörüşü idealist və ya materialist meyilli olmasından asılı olmayaraq həmişə insana, onun dünyaya münasibətini bilir.

FTN 4. Müstəqillik yolunda inamla irəliləyən Azərbaycanda milli ideologiyanın formalaşmasının qanunauyğunluqlarını öyrənir.

FTN 5.Fəlsəfə nəzəri dünyagörüşü olmaqla bəşəriyyətin, varlığın gerçəkliyə

təfəkkürün varlığa münasibətinə dair fikirləri tələbələrə düzgün çatdıra bilir.

FTN 6.Fəlsəfi dünya görüş materialist və idealist meyilli olmasından asılı olmayaraq hər zaman insana onun dünyaya münasibətini əsaslandığını, elmlənən gənclər

öyrənir.

                                            S/f. SOSİOLOGİYA

FTN 1. Sosiologiya və onun əhəmiyyətini, predmet və funksiyalarını dərk edir, cəmiyyət və onun strukturunu bilir

FTN 2. Sosial ərazi birlikləri və sosial strukturun mahiyyətini müqayisə etməyi bacarır

FTN 3. Sosial qanunları və sosial mobilliyi müqayisə edir, sosial etnik münasibətləri təhlil etməyi bacarır

FTN 4. Sosial institutlar və təşkilatların fəaliyyətini təhlil edir, sosial nəzarətin metodlarından istifadəni bacarır

FTN 5. Siyasətin, idarəetmənin, ictimai rəyin və hüququn sosiologiyasının müqayisəli təhlili ilə bağlı auditoriya qarşısında təqdimat etməyi bacarır

S/f. AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI

            KONSTİTUSİYASI VƏ HÜQUQUN ƏSASLARI

FTN 1. Hüququn anlayışı, nəzəriyyələri, onun obyektləri və subyektləri, norma və prinsipləri, mənbələri və s. haqqında lakonik, lakin dolğun məlumat və biliklərin əldə edilməsini bacarır

FTN 2. Dövlətin anlayışı və onun mənşəyi haqqında nəzəriyyələr, dövlətlərin təsnifatı və konstitusiya haqqında məlumat və biliklərin mənimsənilməsi bacarır

FTN 3. Hüquqda insan və vətəndaş anlayışları, insan hüquqlarının anlayışı və təsnifatı, vətəndaşlıq məsələləri ilə əlaqədar bilikləri bilir;

FTN 4. Azərbaycan Respublikasında dövlət hakimiyyəti və idarəçilik sisteminin, habelə yerli özünüidarəetmənin və vətəndaş cəmiyyətinin mahiyyətinin bilir

FTN 5. Mülkiyyət, mülki hüquq, mülki müqavilə, habelə onlarla əlaqəli hüquqi anlayış və qavramların, müvafiq qanunvericilikdə əksini tapmış norma və prinsiplərini bacarır;

FTN 6. Ailə qavramının hüquqi-sosioloji əsaslarının araşdırılması, ailə qanunvericiliyinin təməl normalarının öyrənilməsini bilir

FTN 7. Müasir əmək bazarının araşdırılması qabiliyyətlərinin mənimsənilməsi.Əmək müqaviləsi, əmək hüquqları, əməyin mühafizəsi və s. fundamental hüquqi məsələlərin təhlili və araşdırılması bacarır.

FTN 8. Cinayət və cəza anlayışları, habelə cinayət qanunvericiliyinin təməl norma və prinsipləri haqqında məlumat və biliklərin əldə edilməsini bilir

FTN 9.İnzibati hüquq pozuntusu, inzibati məsuliyyət və s. anlayışların ətraflı öyrənilməsi, habelə hüquqların inzibati qaydada müdafiəsi məsələlərinin araşdırlmasını bacarır

S/f. MƏNTİQ

FTN 1. Fənnin tədrisi nəticəsində tələbə təfəkkürünün qanunauyğunluqlarını bilir.

FTN 2.  Bu qanunauyğunluqların öyrənilməsi tələbələrə mülahizə prosesində fikrin  düzgün qurulmasını bilir.

FTN 3.  Məntiq elminin qanunauyğunluqlara istinad edərək öyrənilməsi onlardan şüurlu surətdə istifadə olunmasına və mülahizələrin təhlil edilməsini bacarır.

FTN 4.  Məntiq mülahizələrin düzgün və yaxud səhv olduğunu müəyyən edərək həqiqəti yanlışlıqdan ayırmağı bilir.

FTN 5.Təfəkkürün qanunauyğunluqlarının öyrənilməsi, onlardan mülahizə prosesində şüurlu surətdə istifadə edilməsini bacarır

FTN 6.  Daha ardıcıllıqla, qeyri-ziddiyyətli, sübutlu düşüncə səriştəsini yaratmaqla həm özünün, həm də özgənin fikirlərinə qarşı tənqidi münasibət qaydalarını bilir.                                     

                                            S/f.  ETİKA

FTN 1. Əsas əxlaqi anlayışlar kimi çıxış edən xeyir və şərin mahiyyətini dərk edərək, sosialhəyatda üzləşdiyi situasiyaları xeyir və şər prizmasını təsvir edir;

FTN 2. İstər qədim vəortaəsrlər tarixində, istərsədəmüasir dövrdə geniş yayılmış incəsənətnövlərinin mahiyyətini dərk edir;

FTN 3. Sosaial-əxlaqi fəzilətlərin mahiyyətini,əməksevərlik, vətənpərvərlik kimi formalarıncəmiyyət həyatında rolunu izah edir;

FTN 4. Estetikanın vəbəşəriyyətin estetik zövqünün formalaşma tarixindəxüsusiəhəmiyyətkəsb edən estetik konsepsiyaların mahiyyətini və onara tənqidi münasibəti təhlil edir;

FTN 5. Əsas estetik kateqoriyalar kimi çıxış edən gözəllik vəeybəcərlik, ülvilik vərəzillik,faciəvilik və komiklik kimi anlayışların məzmununu öyrənərək onlarda estetik tərbiyə və estetik zövq formalaşdırır;

FTN 6. Azadlıq, məsuliyyət, vicdan, borc, ləyaqət və qürur kimi anlayışların məzmunuçərçivəsində insan davranışını dəyərləndirir.

S/f.İNFORMASİYA TEXNOLOGİYALARI  İNFORMASİYANIN  İDARƏ  EDİLMƏSİ

FTN 1. İnformasiya texnologiyaları və sistemləri.Verilənlər bazasının idarəetmə sistemləri

FTN 2. Access proqramı.Access-də cədvəllərlə iş

FTN 3.Böyük verilənlərin analitikası. Big Data.Bulud texnologiyaları. Bulud xidmətləri

FTN 4.İnternet. İnternet protokollaı. OSİ modeli.

FTN 5.HTML ilə tanışlıq. Bu dildən istifadə edərək veb səhifələrdə rənglərdən istifadə, siyahıların, hiperistinadların, səhifələrin cədvəllərin yaradılması.

FTN 6. CSS-in HTML sənədə daxil edilməsi vərdişlərini əldə etmək

S/f.  MƏDƏNİYYƏTŞÜNASLIQ

FTN 1. Mədəniyyətin əvvəlki nəsillərin yaradaraq gələcəyə ötürdüyü, bizim həyatımızın əsaslarını müəyyən edən sosial təcrübə və mənəvi irs olduğunu müəyyən edir;

FTN 2. Mədəniyyət haqda mövcud nəzəriyyələri şərh edir;

FTN 3. Mədəniyyətin sənət (incəsənət), əxlaq, qanunlar, adətlər, həmçinin sosial varlıq kimi insanın yaratdığı qabiliyyətlər və bacarıqlar kompleksi olması məsələsinə aydınlıq gətirir;

FTN 4. Estetik mədəniyyətin insan həyatındakı rolunu müəyyənləşdirir;

FTN 5. Azərbaycan ədəbi-mədəni mühitinin inkişaf dövrlərini aydınlaşdırır;

FTN 6. Gender haqqında fikirləri ümumiləşdirir;

FTN 7. Multikulturalizm dəyərlərinin və dinin mədəniyyətlə qarşılıqlı əlaqəsinin şərhini verir.

                            S/f. POLİTOLOGİYA

FTN 1.  Siyasət, demokratiya, siyasi təsisatlar, siyasi proseslər, siyasi hakimiyyət, siyasi sistem, siyasi rejim, seçki sistemi, azadlıq və s. kimi siyasi anlayışların tələbələr tərəfindən mənimsənilməsinə və onlarda siyasi dünyagörüşünün formalaşmasını bacarır.

FTN 2. Beynəlxalq münasibətlərin və eləcə də Azərbaycandakı siyasi proseslərin mahiyyəti haqqında bilikləri bilir.

FTN 3.  nəzəri və tətbiqi bilikləri bir-birindən ayırmağı bacarır, onların siyasi qərarların qəbul edilməsindəki rolunu bacarır.

FTN 4. Siyasi tədqiqatlar aparmaq, eləcə də tənqidi və müqayisəli təhlildən istifadə etmək bacarığını bilir.

FTN 5. siyasi prosesləri modelləşdirmək və proqnozlaşdırmağı bacarır.

FTN  6.  insan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarını dərk etmək və onları ictimai həyatın müxtəlif sahələrində istifadə etməyi bacarır.

FTN 7.  dinləmək, öz rəyini müdafiə etmək və diskussiya aparmaq bacarığı, eyni zamanda müxtəlif siyasi problemlərin müstəqil həll edilməsi təcrübəsini bilir.

FTN 8.  başqaları ilə əməli münasibətlər qurmaq , nümayəndəli siyasi təsisatlar vasitəsilə fərdi və qrup maraqlarını reallaşdırmağı bacarır.                            

DİLÇİLİYƏ GİRİŞ

FTN 1. Dilçiliyə giriş fənninin məqsəd və vəzifələrini, dilin ən mühüm xüsusiyyətlərini, dilin ictimai mahiyyətini, dillə təfəkkürün əlaqəsini, dilçiliyin tarixini, müasir xarici dilçilikdəki ən mühüm cərəyanları, dilçiliyin başqa elmlərlə əlaqəsi, əsas struktur vahidlərini, dilin yarusları və onların bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqə və  münasibətlərini  şərh edir.

FTN 2. Dilçilik cərəyanları, məktəbləri, bu məktəblərin görkəmli nümayəndələri və onların yaratdıqları nəzəriyyələri, dilçiliyin sahə və şöbələrini, dilin əsas və periferik vahidlərinin xüsusiyyətlərini, yazı və onun mənşəyi, yazının növləri, əlifbaları  təsvir və şərh edir.

FTN 3. Dünya dilləri, dillərin təsnifat prinsipləri haqqında məlumat verir və təsnifini (genealoji, morfoloji, areal, struktur, sosioloji, funksional) aparır.

FTN 4. Ümumdilçilik elminin müxtəlif dillərin, dil qruplarının milli və ümumi inkişaf qanunları ilə əlaqədar nailiyyətlərini izləyərək  dil materialını dilin forma və aspektləri, eləcə də dil vahidləri baxımından təhlil edir.

FTN 5. Ümumi linqvistik anlayışlar,  dilçiliyin tarixi inkişaf yolu, dilin qrammatik quruluşu haqqında ümumi məlumatı şərh edir.

FTN 6. Dilçiliyin nəzəri əsasları, dilin əmələ gəlməsinə dair nəzəriyyələr  haqqında ilkin, ümumi, eyni zamanda, zəruri biliklərə yiyələnməklə elmi mövqeyini arqumentləş-dirməyi bacarır.

FTN 7. Dil və dilçilik haqqında ilkin nəzəri bilik əldə etməklə analitik təfəkkürünü möhkəmləndirmək nəticəsində  elmi-nəzəri mənbələr, müxtəlif növ lüğətlər, eləcə də sorğu ədəbiyyatı ilə işləməyi bacarır.           

FTN 8. Elmi-nəzəri mənbələr, müxtəlif növ lüğətlər, eləcə də sorğu ədəbiyyatı ilə işləməyi bacarır.

FTN 9. Müxtəlif  təhsil texnologiyalarına əsaslanaraq fənn materiallarını şifahi və yazılı təqdim edir.    

FTN 10. Fənnə dair əldə etdiyi biliklərini, məlumatlarını əlavə resurslardan istifadə etməklə daha da zənginləşdirir.

ƏDƏBİYYATŞÜNASLIĞA GİRİŞ

FTN 1. Bədii ədəbiyyatın qanunauyğunluqlarının estetik hadisə kimi dərkinə münasibət bildirir;

FTN 2. Ədəbiyyatla digər incəsənət sahələri və elmlər arasındakı əlaqələri müəyyən edir, bunun bədii mətnə tətbiq imkanlarını araşdırır;

FTN 3. Ədəbiyyat və insan, ədəbiyyat və cəmiyyət, ədəbiyyat və idealogiya,ədəbiyyatda istedadın rolunu dərk etməyin elmi əsaslarını şərh edir;

FTN 4. Bədii ədəbiyyat haqqında nəzəri bilikləri ümumiləşdirirb, ədəbiyyata müstəqil münasibət ifadə edir;

FTN 5. Ədəbiyyatın nəzəri əsasları ilə tanışlıq sayəsində onun fəlsəfəsi barədə də düşüncə yaradır;

FTN 6. Bədii nümunələrin mövzusunun, sənətkar qayəsinin, ideya-bədii xüsusiyyətlərinin tam təsnifatını verir.

ŞİFAHİ XALQ ƏDƏBİYYATI

FTN 1. Xalq ədəbiyyatının etnomədəni sistemin ən möhtəşəm qaynağı olması ilə bağlı sistemli və təfərrüatlı bilgini ümumiləşdirir;

FTN 2. İbtidai düşüncənin, ilkin təsəvvürlərin toplumu olan sənət və mədəniyyət kodlarını, ümumi məzmun qatları ilə bağlı amilləri şərh edir;

FTN 3. Mifdən eposa gəlişin dinamikasının və etnos təsəvvüründə etnik sistemin mükəmməllik konseptinin nələrlə səciyyələnməsini dəyərləndirir;

FTN 4. Növ və janr şəbəkəsində tarixi prosesin axarını, çeşidlilik mənzərəsini, kanonik sistemin mükəmməlləşmə prosesini qiymətləndirir;

FTN 5. Xalq ədəbiyyatı haqqında elmin yaranması, formalaşması və tarixi haqqında bütöv bir sahəni şərh edir;

FTN 6. Çağdaş dünyada özünüdərkin, xalqların taleyində mənəvi dəyərlərin, mənsubluğun, etnik sistemin rolunun aparıcılığını aydınlaşdırır.

DİL TARİXİ

FTN 1. “Azərbaycan dili”  terminoloji anlayışını şərh edir;

FTN 2. Azərbaycan ədəbi dili tarixinin dövrlərini, dövrləşdirmə təcrübələrini öyrənməklə tarixən işlənmiş dil faktlarının Azərbaycan dili tarixinin bu və ya digər dövrünə, (mərhələsinə) mənsubluğunu təyin edir.

FTN 3. Dil faktlarının tariixi inkişaf prosesində məruz qaldığı dəyişiklikləri izah edir;

FTN 4. Orta əsrlər yazılı abidələrində Azərbaycan dilinin fonetik, leksik, qrammatik quruluşunu təsvir edir.

FTN 5. Ədəbi dil normasından kənaraçıxmaların izahını verir;

FTN 6. Azərbaycan dili tarixində öz mürəkkəbliyi ilə fərqlənən XX əsrin əvvəllərinə aid dil situasiyasını təsvir edir.

FTN 7. XIX əsrin sonu, XX əsrin əvvəllərinə aid dilçilik əsərlərini, dil quruculuğu məsələlərini şərh edir.

MƏNTİQ VƏ TƏNQİDİ TƏFƏKKÜR

FTN1. Bu fənn  tədrisi çərçivəsində dünyanın  ən  qədim  elmlərindən  biri  olan  məntiq  haqqında  bilgilərini ümumiləşdirir;

FTN 2. Məntiqin  səciyyəvi  xüsusiyyətləri və tarixinə aydınlıq gətirir.

FTN 3.  İnsan  mədəniyyətinin  yaranıb  inkişaf  etməsində  məntiqin  rolu  məsələsini şərh edir;

FTN 4. Məntiq  elminin  tarixinə dair ümumiləşdirmələr aparır;

FTN 5. Məntiqin  insanın formalaşmasına təsiri məsələlərini dəyərləndirir;

  FTN 6. Təfəkkür və  məntiq  qanunlarının hərtərəfli şərhini verir.

ÖYRƏNİLƏN ƏSAS DİL-1 (fonetika)

FTN 1. Tələbələrə tədris olunan dilin səs quruluşunu, onların funksionallığını, fonetik quruluşunun əsas xüsusiyyətlərini və s. məsələləri nəzəri aspektdə izah edir;

FTN 2. Fonem anlayışı, Azərbaycan dilində fonemi müəyyənləşdirmək üsullarını, səslərin təsnifi meyarı və formalaşma mənbələrini, akustik və fizioloji əlamətlərini aydınlaşdırır;

FTN3. Saitlərin və samitlərin təsnifi prinsiplərini izah edir, Azərbaycan dili saitlərinin və samitlərinin fizioloji-akustik xüsusiyyətlərini təhlil edir;

FTN 4. Saitlərə və samitlərə aid səs keçidlərinin izahını verir.

FTN 5. Azərbaycan dilində fonetik qanunların və fonetik hadisələrin izahını verir;

FTN 6. Azərbaycan dilində heca tiplərini və nitqin fonosemantik əlamətlərini, vurğunun yerini müəyyən edir, intonasiyanın yazıda ifadəsini – tonoqramını tərtib edir;

FTN 7. Müasir Azərbaycan dilinin orfoepik və orfoqrafik sistemləri arasındakı əlaqəni müəyyən edə bilir. Orfoepik və orfoqrafik cəhətdən qüsursuz mətn parçaları formalaşdırır.

FTN 8. Kök sözlərin quruluşunu şərh edir

ÖYRƏNİLƏN ƏSAS DİL -2 (leksika)

FTN 1. Azərbaycan dilinin leksikologiyasını, dilin leksik sistemini, onun spesifik xüsusiyyətlərini, sözün leksikasının əsas vahidi olmasını, sözün formaca, mənaca bütövlüyünü aydınlaşdırır

FTN 2. Söz və məfhum anlayışını, sözün məna tiplərini, sözlərin paradikmatik, sintaqmatik və semantik strukturunu təyin edir.

FTN 3. Mətndə işlənən çoxmənalı sözləri, omonim, sinonim və antonimləri  müəyyənləşdirir və xüsusiyyətlərini izah edir.

FTN 4. Etimologiya və sözün daxili formasını, onomastikanın tədqiqat obyektini, vəzifəsini və başqa elmlərlə əlaqəsini müəyyənləşdirir.

FTN 5.  Azərbaycan ədəbi dilinin lüğət tərkibi və onun dəyişmə səbəblərini şərh edir, bilavasitə və bilvasitə alınan sözləri   nümunələr əsasında müəyyənləşdirir.

FTN 6. Azərbaycan ədəbi dilinin aktiv və passiv leksikasını, sözün köhnəlmə səbəblərini aydınlaşdırır, onların növlərini nümunələr əsasında izah edir.

FTN 7. Frazeologizmlərin sabit və sərbəst söz birləşmələrinin fərqini izah edir və mənasını aydınlaşdırır

FTN 8. Lüğətlərin tərtibi prinsiplərini, onların növlərini və lüğət üzrə iş aparmağı bilir;

FTN 9. Söz yaradıcılığının yollarını izah edir və sözlər üzərində təhlil aparır.

ÖYRƏNİLƏN ƏSAS DİL – 3 (morfologiya)

FTN 1. Qrammatikanın tərkib hissələri, növləri, morfologiya, onun tədqiqat obyekti, növləri, əsas qrammatik anlayışları  şərh edir.

FTN 2.  Morfologiyanın dilçiliyin başqa şöbələri ilə əlaqəsini, qrammatik mənaların ifadəsində analitizm və sintetizmi aydınlaşdırır.

FTN 3. Sözün tərkibi, kök və şəkilçi, şəkilçilərin növlərini, leksik və qrammatik şəkilçilərin funksiyaları, qrammatik formaları şərh edir.

FTN 4. Öyrəndiyi dilin morfoloji təsnifatını xarakterizə edir. Nitq hissələrinin dilçilikdə təsnifinə dair fikri və mülahizələri, əsas və köməkçi nitq hissələri, onların quruluşca və mənaca növləri, morfoloji yolla söz yaradıcılığını şərh edir.

FTN 5. Əsas və köməkçi  nitq hissələri ilə bağlı yazılış və durğu işarələri qaydalarına əməl etməli. Nitq hissələrinə aid əsas və ikinci dərəcəli xüsusiyyətlərin ayırd edillməsi prosesində sərbəst tədqiqat aparmaq bacarığı nümayiş etdirir.

FTN 6. Nitq hissələrinin cümlədəki rolunu müəyyənləş-dirməyi bacarır. Dil vahidlərini morfoloji təhlil etmə bacarığı nümayiş etdirir.

ÖYRƏNİLƏN ƏSAS DİL- 4 (morfologiya)

FTN 1. Felin dilin milli orijinallığını qoruyub saxlayan nitq hissəsi olduğunu, qrammatik kateqoriyalarını   aydın-laşdırır.

FTN 2. Zərflərin quruluş  və lüğəvi mənaca  növlərini şərh edir

FTN 3. Köməkçi nitq hissələriin qrammatik xüsusiy-yətlərini şərh edir;

FTN 4. Qoşmaların əsas nitq hissəsindən əmələ gələrək şəkilçiləşməyə doğru gedən, əsas nitq hissələrindən və şəkilçilərdən fərqlənən nitq hissəsi olduğunu izah edir;

FTN 5. Bağlayıcıların sözlər, söz birləşmələri və cümlələr arasında sintaktik əlaqələri ifadə edərək, qrammatik-məntiqi əlaqə və münasibət yaratmaq üçün rol oynadığını aydınlaşdırır;

FTN 6. Ədatın sözün və ya cümlənin məna çalarlığını bildirən nitq vahidi olduğunu,mənaca növlərini şərh edir;

FTN 7. Modal sözlərin danışanın ifadə etdiyi fikrə münasibət bildirən məntiqi-qrammatik kateqoriya olaraq fikrin, hökmün gerçəkliyə münasibətini  əks etdirdiyini izah edir;

FTN 8. Nidaların xüsusi qrammatik kateqoriyaya malik olmayan və dəyişməyən nitq hissəsi olduğunu aydınlaşdırır;

FTN 9. Köməkçi nitq hissələri ilə bağlı yazılış və durğu işarələri qaydalarına əməl edir.

ÖYRƏNİLƏN ƏSAS DİL -5 (sintaksis)

FTN 1. Dilin qrammatik strukturunu və tərkib elementlərini, leksik-qrammatik vahidlərin paradiqmatik və sintaqmatik əlaqələrini, onların funksionallığını və s. məsələləri nəzəri aspektdə izah edir; 

FTN 2. Azərbaycan dilçiliyində sintaksisin tədqiqi tarixini izah etməklə söz birləşmələri, onların növləri, yaranma yolları və xüsusiyyətlərini şərh edir;

FTN 3.  Sintaktik əlaqələr və onların novlərini şərh edir;

FTN 4. Cümlə üzvlərinin qrammatik üzvlənməsi, cümlənin baş və ikinci dərəcəli üzvlərinin xüsusiyyətlərini və funksiyalarını, eyni zamanda cümlə üzvlərinin həmcins işlənməsini, əlavələri və onların xüsusiyyətlərini təhlil edir;

FTN 5. Qrammatik cəhətdən cümlə üzvləri ilə bağlı olmayan sözləri və onların ifadə vasitələrini şərh edir

FTN 6. Xüsusiləşən və xüsusiləşməyən üzvləri bir-birindən fərqləndirməyi bacarır

FTN 7. Sadə cümlənin struktur-semantik tiplərini, üzvlənən və üzvlənməyən cümlələri fərqləndirməyi bacarır;

FTN 8. Mürəkkəb cümlə və onun növlərini müqayisə yolu ilə şərh edir

ÖLKƏ ƏDƏBİYYATI TARİXİ-1 (QƏDİM DÖVR AZƏRBAYCAN ƏDƏBİYYATI)

FTN 1. Azərbaycan ədəbiyyatının dövrləri haqqında konkret məlumatları ümumiləşdirir;

FTN 2. Azərbaycan ədəbiyyatında istifadə olunan klassik janrlar haqqında bilgiləri şərh edir;

FTN 3. Azərbaycan ədəbiyyatının qədim dövrünün aparıcı sənətkarlarının həyat və yaradıcılığına dair dolğun və konkret fikirləri dəyərləndirir;

FTN 4. Azərbaycan ədəbiyyatında lirik, epik poemaların yaranma şəraiti və şərtlərinə, mərkəzləşdirilmiş dövlətin formalaşmasının təsiri ilə milli ədəbiyyatın mövqeyinin möhkəmlənməsi məsələlərinə aydınlıq gətirir;

FTN 5. Qədim dövr ədəbiyyatında fəlsəfi cərəyanların bədii ədəbiyyata təsiri və yaranan yeni ədəbi istiqamətlərin təhlili və müzakirəsi ilə bağlı məsələləri ümumiləşdirir;

FTN 6. Azərbaycan poeziyasında realizmin təşəkkülü və inkişaf xüsusiyyətlərinin şərhini verir.

ÖLKƏ ƏDƏBİYYATI TARİXİ-2 (ORTA DÖVR AZƏRBAYCAN ƏDƏBİYYATI)

FTN 1. Orta əsrlər ədəbiyyatının Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində xüsusi mərhələ olmasını məsələsi barədə düşüncələri ümumiləşdirir;

FTN 2. Anadilli ədəbiyyatın ilkin yazılı nümunələrinin məzmun xüsusiyətlərinin şərhini verir;

FTN 3. Ərəbdilli və farsdilli Azərbaycan ədəbiyyatı ənənəsində ana dilində yazıb-yaratmanın ümumi mahiyyətinə aydınlıq gətirir;

FTN 4. XIII-XVIII əsrlərə aid ədəbi örnəkləri təhlil edib ümumiləşdirir;

FTN 5. Heca vəznli şeirin və anadilli ədəbiyyatın milli müəyyənlik müstəvisində aparıcı funksiyasını dəyərləndirir;

FTN 6. XIII-XVIII əsrlər Azərbaycan ədəbiyyatının fundamental mənzərəsiNİ qaynaqlar kontekstində aydınlaşdırır.

ÖLKƏ ƏDƏBİYYATI TARİXİ – 3 (XIX ƏSR AZƏRBAYCAN ƏDƏBİYYATI)

FTN 1. XIX əsrin ilk onilliyində Azərbaycan ədəbiyyatında baş verən hadisələrkontektində yazılı ədəbiyyatda aşıq şeiri tərzində yazan şairlərin əsərlərini, əsrin əvvəllərində yazıb yaradan qadın şairərin yaradıcılığını şərh edir;

FTN 2. Cənubi Azərbaycanda aşıq şeiri tərzində yazan şairlər – Ə.Qaradaği, S.Nəbati və s. haqqında fikirləri dəyərləndirib onlar barədə ümumiləşdirmələr aparır;

FTN 3. XIX əsrin əvvəlində maarifçiliyin təşəkkülünü şərh edib maarifçilərin elmi və bədii əsərlərinin təhlilini verir.

FTN 4. XIX əsrin birinci yarısının satirik poeziyasına aydınlıq gətirir;

FTN 5. M.F.Axundzadənin həyatı və şeir yaradıcılığı, nəsr əsərləri, dramaturgiyası haqqında bilgiləri ümumiləşdirib, onun ənələrinin İran ədəbiyyatındakı davamçılarının bədii irsini şərh edir;

FTN 6. XIX əsrin ikinci yarısının poeziyasına, X.Nətavanın, S.Ə.Şirvaninin malik olduğu yaradıcı imkanlara aydınlıq gətirir;

FTN 7. XIX əsrin sonunda əsası qoyulan milli mətbuat və bu mətbuatın təsisçisi H.Zərdabinin, N.Vəzirovun yaradıcılığının hərtərəfli şərhini verir.

ÖLKƏ ƏDƏBİYYATI TARİXİ – 4  (XX ƏSR VƏ MÜASİR AZƏRBAYCAN ƏDƏBİYYATI)

FTN 1. Mətbuat və ədəbiyyatın inkişaf istiqamətlərini müəyyənləşdirir;

FTN 2. “Molla Nəsrəddin” jurnalının XX əsrin ən böyük ədəbi hadisəsi olduğunu qeyd edir;

FTN 3. Sabir şeir məktəbinin formalaşma prosesi və istedadlı nümayəndələrinin yaradıcılığına aydınlıq gətirir;

FTN 4. Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev, Nəriman Nərimanov və Üzeyir Hacıbəylinin çoxşaxəli yaradıcılığını araşdırma müstəvisinə gətirir;

FTN 5. Azərbaycan ədəbiyyatında romantizmin formalaşması və buna zəmin olan cəhətləri müəyyənləşdirir;

FTN 6. Cümhuriyyət dövrü ədəbi fikri haqqında şərh verib, Azərbaycan mühacirət ədəbiyyatı və Cənubi Azərbaycan ədəbiyyatının inkişaf yolunu, başlıca mövzu və problemlərini müzakirə obyektinə çevirir;

FTN 7. Azərbaycan mühacirət ədəbiyyatının əsas problemlərini, Legion ədəbiyyatının inkişaf istiqamətlərini müəyyənləşdirir;

FTN 8.XX əsrin 20-40-cı illərində ədəbi fikrin axtarışlarına, XX əsrin  əvvəllərinin poeziyasındakı yaradıcı meyillərə aydınlıq gətirir;

FTN 9. Nəsrdə yeni ədəbi qüvvələrin yaradıcılıq axtarışlarının genişlənməsinə səbəb olan amilləri ümumiləşdirir;

FTN 10. 1950-1970-ci illərin poeziyasının hərtərəfli şərhini verir;

FTN 11. 1960-1990-cı illərdə nəsr və dramaturgiyanın inkişaf yolunu aydınlaşdırır;

FTN 12.  Müasir ədəbi prosesin, ələlxüsus ədəbi-ictimai fikirdə meydana çıxan milli mənlik və istiqlal düşüncəsinin bədii əksi məsələlərini, ədəbiyyatda Qarabağ mövzusu, milli birlik və mübarizəyə çağırış motivlərini, ümumən ədəbi prosesin əlamətdar hadisələrini diqqət mərkəzinə çəkir.

DÜNYA ƏDƏBİYYATI-1  (ANTİK DÖVR VƏ XIII-XVII ƏSRLƏR QƏRBİ AVROPA ƏDƏBİYYATI)

FTN1. Antik dünya ədəbiyyatının tarixini, xronoloji ardıcıllıqla dövrlərin inkişafı və istiqamətlərini təhlil edir;

FTN 2. Arxaik dövr xalq yaradıcılığı, eyni zamanda həmin dövrdə yaşayıb-yaradan şairlərin  yaradıcılıqlarını şərh edir;

FTN3. İlk fəlsəfi məktəblərin yaranması məsələsinə, Aristotelin “Poetika” əsəri və ədəbi-tənqidi görüşlərinə aydınlıq gətirir;

FTN4. Janr etibarilə komediyanın, faciənin yaranması məsələsini aydınlaşdırıb, həm komediyanəvislərinin, həm də faciə ustalarının yaradıcılığını şərh edir;.

FTN 5. Roma ədəbiyyatı haqqında məlumatları ümumiləşdirir;

FTN 6. O.Avqustun hakimiyyəti dövrü və bu dövrün ədəbi nümayəndələri haqqında bilgiləri təhlil edir;

FTN 7. İntibah dövrü Avropa ədəbiyyatı haqqında təfərrüatlı bilgini ümumiləşdirir.

DÜNYA ƏDƏBİYYATI-2  (XVIII ƏSR DÖVRÜ)

FTN 1. Maarifçilik  ədəbi  cərəyaının  yarandığı   tarixi  şərait  və  səciyyəvi  xüsusiyyətlərinə aydınlıq gətirilir;

FTN 2. Maarifçilik  hərəkatındakı  iki  axın  haqqında  məlumatları ümumiləşdirir;

FTN 3. Dünya  mədəniyyəti  xəzinəsinə  töhfələr  vermiş məşhur  maarifçi  yazıçılar, onların  yaradıcılığı  haqqında  biliklərə  aydınlıq gətirir;

FTN 4. Romantizmin  yaranma  tarixi, bu  prosesə  təsir  edən  amilləri dəyərləndirir;

FTN5. Romantik  ədəbiyyatın  səciyyəvi  xüsusiyyətləri  haqqında  nəzəri  məlumatları ümumiləşdirir; 

FTN 6. Dünyaşöhrətli  romantik və  maarifçi  yazıçılar, onların  həyat  və  yaradıcılığı, məşhur  əsərlərini şərh edir;

 FTN 7. Maarifçilik və  romantizm ədəbi  cərəyanlarının  bir-birinə  qarşılıqlı  əlaqəsi  və  təsirini aydınlaşdırır.

DÜNYA ƏDƏBİYYATI-3 (XIX-XX ƏSRLƏR DÖVRÜ)

FTN 1. Dünya  ədəbiyyatında  geniş  yayılmış  realizm  cərəyanı  haqqında  məlumatları ümumiləşdirir;

FTN 2.  Realist  yazıçıların bədii irsini təhlil edilir;

FTN 3.Dünyaşöhrətli  realist  əsərlərin yaradıcılıq xüsusiyyətlərini şərh edir;

FTN 4. Realizmin  yaranmasına  təkan  verən  tarixi  hadisələrə aydınlıq gətirir;

FTN 5. Realizm  cərəyanın  məşhur  nümayədələri və onların əsərləri, həmin  əsərlərin müsbət  və  mənfi  qəhrəmanları  haqqında düşüncələri ümumiləşdirir;

FTN 6. XIX  əsrdə  dünya  ədəbiyyatında  formalaşmış  naturalizm  ədəbi  cərəyanının mahiyyətinə və yaranma tarixinə aydınlıq gətirir.

QƏDİM DİL

FTN 1.  Qədim dilin səs sistemini mənimsəyir.

FTN 2. Qədim dilin morfoloji strukturu haqqında müəyyən biliklər əldə edir.

FTN 3. Qədim dilin əsas sintaktik vahidlərini mənimsəyir.

FTN 4. Qədim dildə seçilmiş mətnləri oxuyub təhlil etmək bacarığına yiyələnir.

FTN 5. Qədim dildə əsas frazeoloji vahidlərin mənasını anlayır.

FTN 6. Qədim dilin inkişaf etdiyi mühitin sosial, siyasi və mədəni özəllikləri haqqında məlumatlanır.

FTN 7. Qədim abidələrdən gətirilmiş mətnləri oxuyub tərcümə etmək bacarığı əldə edir.

FTN 8. Mətnlərin üslubi xüsusiyyətlərini təhlil edir, qədim dilin funksional üslubları haqqında fikir yürüdür.

ÖLKƏŞÜNASLIQ

FTN 1. Türk dünyasının tarixi kökləri, ortaq ədəbi dəyərləri, yaradıcı şəxsiyyətləri haqqında bilgiləri ümumiləşdirir;

FTN 2. Türklərin tarixi, dili, adət-ənənələri haqqındakı təsəvvürlərə aydınlıq gətirir;

FTN 3. Türk xalqları ədəbiyyatının yaradıcılıq təmayüllərini genişliklə şərh edir;

FTN 4. Anadolu, özbək, qazax, iraq türkmənləri, qızğız və b. türk xalqlarının milli ədəbiyyatlarının özünəməxsusluğunu, fərdi yaradıcılıq xüsusiyyətlərini müəyyənləşdirir;

FTN 5. Türk xalqlarının şifahi xalq yaradıcılığı nümunələri: dastan, nağıl, əfsanə, rəvayət, layla, oxşama, tapmacalarda ənənə yaxınlığını aydınlaşdırır;

FTN 6. Ümumtürk yazılı abidələri, türk dünyasının ən böyük ədəbi simaları olan Y.Əmrə, C.Rumi, Baqi, Y.Balasaqunlu, M.Kaşğarlı, Ə.Nəvai, H.Niyazi, M.Fəraqi, H.Baykara, Ə.Hamid, T.Fikrət, N.Kamal, Z.Göyalp, R.N.Güntəkin, İ.Qaspıralı, A.Kunanbayev, O.Süleymenov, Ç.Aytmatov və b. sənətkarların həyat və yaradıcılıqlarındakı müxtəlif ideya və ziddiyyətli fikirləri, onların yaradcılıq qabiliyyətlərini şərh edir.

                                       PSİXOLOGİYA

FTN1. Ümumi psixologiyanın mahiyyətini, psixi hadisələr, onların  qanunauyğunluqlarını, inkişaf tarixi ilə bağlı məsələləri, metodoloji prinsipləri, tədqiqat metodları, nəzəriyyələr, psixika və şüur, onların müqayisəsi və şərhi barədə mənimsədiyi bilikləri şərh edir.

FTN2. Psixoloji konteksdə şəxsiyyətin formalaşması, onun inkişafının qanunauyğunluqları, inkişafın amilləri, hərəkətverici qüvvələri, şəxsiyyətin fəaliyyət və ünsiyyət prosesində formalaşması, qrup və kollektivdə şəxsiyyətlərarası münasibətləri təhlil edir və mənimsəyir.

FTN3. Psixi prosesləri sistemli şəkildə mənimsəməklə, hissi idrakın bilavasitə inikası haqqında bilikləri mənimsəyir, bu proseslərin inkişafının zəruriliyini və onların insanın həyatında nə kimi rol oynadığını müəyyənləşdirir.

FTN4. İdrak proseslərinin inkişaf xüsusiyyətlərindən, ali psixi fuksyalar kimi anlayışlarından istifadə etmək imkanı əldə edir.

FTN5. Fəaliyyət və ünsiyyət prosesində idrak imkanlarının inkişafının iradi- emosional proseslərlə qarşılıqlı əlaqəsini, onların təzahür xüsusiyyətlərini müəyyən etməyə nail olur.

FTN6. İnsanların temperament tiplərini, xarakter əlamətlərini, qabiliyyətlərini müqayisə edir, rəftar və davranış prosesində, təhsildə, əmək fəaliyyətində onların nə kimi rol oynadığını müəyyən edir.

FTN7. Psixi inkişafın yaş dövrləri, yaş böhranları, yaş dövrlərinin spesifik xüsusiyyətləri, aparıcı fəaliyyət sahələri, şəxsiyyət kimi inkişafı və formalaşması haqqında məlumat alır.

FTN8. Hər bir yaş dövrünün inkişafında baş verən özünəməxsus yenilikləri, meydana gələn problemləri, onların  həlli yollarını müqayisə edir, bu sahədə nəzəri və praktik bilikləri əldə edir.

FTN9. Pedaqoji psixologiyanın mahiyyəti, əsas bölmələri, inkişaf tarixi, təlim, tərbiyə və pedaqoji fəaliyyətin aspektlərini şərh etməyi bacarır.

FTN10. Təhsil sistemində müəllimin pedaqoji qabiliyyətləri, bacarıq və funksyaları, müəllim şəxsiyyətinin psixoloji keyfiyyətləri, pedaqoji prosesdə mövqeyi və ünsiyyəti haqqında biliklər əldə edir.

ÜMUMİ  DİLÇİLİK

FTN 1. “Dilçiliyin sahələri” anlayışı, tətbiqi və nəzəri dilçilik, xüsusi və ümumi dilçilik, ümumi dilçiliklə xüsusi dilçilik arasında qarşılıqlı əlaqə və təsir haqqında tələbələri məlumatlandırır;

FTN 2. Qədim dünyada dil haqqında elmi-fəlsəfi təsəvvürləri, fəlsəfi-linqivistik mübahisələri, dilçilik düşüncəsinin inkişafını şərtləndirən tarixi səbəbləri təhlil edir;

FTN 3. Dillərin müqayisəli öyrənilməsinə aid ilk təşəbbüsləri, XIX əsrin əvvəllərində elmi dilçiliyin təşəkkülünü və klassik dilçilik məktəblərinin dilçilik görüşlərini şərh edir;

FTN 4. Dilçilik elminin müasir problemləri humanitar və sosial elmlər sahəsindəki problemlər və nəzəri müddəalarla əlaqələndirərək interdisiplinar çərçivədə qavrayır və təhlil edir;

FTN 5. Dilçilik elminin müasir problemləri, prioritetləri və gələcək perspektivləri haqqında müstəqil mülahizə irəli sürür

FTN 6. Azərbaycan dilçiliyi və onun əsas istiqamətləri, Azərbaycan dilçiliyinin dövrləri, XI əsr, XIX – XX əsr dilçiliyi, XX əsrin II yarısından sonrakı dövr dilçiliyin inkişafı,  Ümumi türkologiyada Azərbaycan dilçiliyinin yeri haqqında məsələləri aydınlaşdırır;

 FTN 7. Dilin fəlsəfi mahiyyəti, dilin etnosun əsas əlamətlərindən biri oldduğu, dilin sistemi və strukturu haqqında  müstəqil mülahizə irəli sürür;

FTN 8. Dilə, dil faktlarına, dildə gedən proseslərə sistemli elmi yanaşma tətbiq edə bilir. Dilin kultoroloji problemlərini, nitq mədəniyyətinin yüksəlişində dilçilik nəzəriyyəsinin rolunu aydınlaşdırır.

FTN 9. Dilçilikdə ayrı – ayrı şöbələr üzrə mövcud əsas elmi cərəyanların konseptual çərçivəsini və bu cərəyanlara  dayanan elmi metodologiyanı anlamaq və onları real dil faktlarına tətbiq edərək təhlil edir;

FTN 10. Dilçiliyin əsas tədqiqat metodları və üsullarını şərh edir.  Müasir metodlarla linqvistik təhlillər aparır.

ƏDƏBİYYAT NƏZƏRİYYƏSİ

FTN 1. Müxtəlif ədəbi növdə olan mürəkkəb kompozisiyalı əsərlərin məzmununu analiz edir,  mənəvi dəyərlər, fakt və hadislərlə, obrazlarla bağlı yazıçı mövqeyini  dəyərləndirir;

FTN 2. Əsərin mövzusunu, ideyasını, başlıca problemini və konfliktini müəyyənləşdirir, bağlı olduğu dövrün ictimai-siyasi, estetik yanaşmalarından çıxış etməklə əsərə münasibət bildirir;

FTN 3. Çoxsüjetli, mürəkkəb kompozisiyalı epik və dramatik əsərləri, lirik şeirləri, bədii xüsusiyyətlərinə görə qiymətləndirir;

FTN 4. Şifahi təqdimatlarda, bədii nümunələrlə bağlı müzakirələrdə müxtəlif üsullardan ( nağıletmə, təsvir, nümayiş) istifadə etməklə ümumiləşdirmələr aparır;

FTN 5. Müxtəlif səciyyəli yazılarda mövzuya, problemə, konfliktin həlli yollarına münasibətini dəlillərlə, məntiqi ardıcıllığı gözləməklə ümumiləşdirir;

FTN 6. Müxtəlif ədəbi növdən olan əsərlərin emosional-obrazlı qavranılması, təhlili və qiymətləndirilməsini dəyərləndirir.

ÜSLUBİYYAT VƏ RİTORİKA

FTN 1. Azərbaycan dilinin üslubi imkanlarının zəruri xüsusiyyətlərini bilir;

FTN 2. Mətndəki söz və ifadələri üslubi xüsusiyyətinə görə fərqləndirir və  müxtəlif üslublarda mətn hazırlamağı bacarır

FTN 3. Fonetik, leksik, morfoloji vahidlərin üslubi xüsusiyyətlərini mənimsəməklə nitqə tətbiq edir;

FTN 4. Qrammatik vahidlərin üslubi xüsusiyyətlərini mənimsəməklə rabitəli nitqdə bu xüsusiyyətlərdən məqsədəuyğun istifadə edir;

FTN 5. Söz və ifadələrin üslubi xüsusiyyətlərini izah edərək oxuduğu mətnləri üslubi xüsusiyyətlərinə görə müqayisə edir;

FTN 6. Dil qaydalarını yazılı nitqə tətbiq etmək, rabitəli yazı vərdişlərinə yiyələndiyini nümayiş etdirməklə mətni üslubi və struktur cəhətdən təkmilləşdirir.

MÜASİR İNFORMASİYA – KOMMUNİKASİYA TEXNOLOGİYALARI VƏ İNFORMASİYA TƏHLÜKƏSİZLİYİ

FTN 1. İnformasiya texnologiyaları və sistemləri.Verilənlər bazasının idarəetmə sistemləri

FTN 2. Access proqramı.Access-də cədvəllərlə iş

FTN 3. Böyük verilənlərin analitikası. Big Data.Bulud texnologiyaları. Bulud xidmətləri

FTN 4. İnternet. İnternet protokolları. OSİ modeli.

FTN 5. HTML ilə tanışlıq. Bu dildən istifadə edərək veb səhifələrdə rənglərdən istifadə, siyahıların, hiperistinadların, səhifələrin cədvəllərin yaradılması.

FTN 6. CSS-in HTML sənədə daxil edilməsi vərdişlərini əldə etmək

MÜLKİ  MÜDAFİƏ

        FTN1. Fövqəladə hallarda əhalinin müdafiəsinin  və ərazinin mühafizəsinin  əsas üsullarını, kollektiv və fərdi  mühafizə vasitələrini bilir, onlardan istifadə qaydalarını şərh edir.

        FTN2. Fövqəladə hallar zamanı rabitə və xəbərdarlıq sistemlərinin vacibliyini bilir və onlardanistifadə qaydalarını nümayiş etdirir.

        FTN3. Fövqəladə hallarda  evdə, küçədə, məktəbdə  davranış qaydalarını  bilir və ona əməl edir.

        FTN4. Fövqəladə hallarda tənəffüs üzvlərinin qorunması üçün sadə vasitələrin necə hazırlanması və istifadə qaydalarını bilir

        FTN5. Fövqəlada hallarda işçi personalın təxliyəsini təşkil edir.

        FTN6. Modelləşdirilmiş şəraitdə kimyəvi, bioloji sillahlarin tətbiqi zamanı özünümühafizə vasitələrindən istifadə bacarıqlarına yiyələnir.

 S/f. AZƏRBAYCAN TERMİNOLOGİYASININ TƏŞƏKKÜLÜ VƏ İNKİŞAF TARİXİ

 FTN 1. Azərbaycan dilindəterminoloji leksikanın yaranma qaynaqları, dünyanın terminoloji məktəbləri haqqında məlumatlara sahib olur.

 FTN  2. Terminin spesifik xüsusiyyətləri, elmi dildə işlənən işarələr və simvolların spesifikası, xüsusi leksik qatın əsas yaruslarının xüsusiyyətlərini araşdırır.

FTN 3. Anlayış və məfhumları ifadə edən sözlərin yaranmasını və istifadə olunma xüsusiyyətlərini izah edir.

FTN 4. Terminlərə məxsus səciyyəvi əlamətləri və dil xüsusiyyətlərini araşdırıb üzə çıxarmağı bacarır

FTN 5.Terminologiyanın inkişaf tarixi və onun nəzəri  problemlərini araşdırır.

FTN 6. Terminoloji qatın zənginləşməsi mənbələri və üsulları, determinləşmə, transterminləşmə, termin-yaratma, dilin daxili imkanları hesabına terminyaratma məsələlərini izah edir

FTN 7. Terminoloji qatda, alınma terminlərin leksik- funksional paralelliyini araşdırır.

FTN 8. Azərbaycan ədəbi dilində terminoloji yeniləşmə prosesi və bu prosesdə əvəzetmə meylləri məsələsini izah edir.

FTN  9. Mövcud terminoloji sistemi unifikasiya etmək bacarığı nümayiş etdirir

 FTN 10. Müvafiq sahə anlayışlarını müəyyənləşdirir.

S/f. AZƏRBAYCAN DİLİNİNTARİXİ QRAMMATİKASI

FTN 1. “Azərbaycan dilinin tarixi qrammatikası” fənninin mahiyyətini, strukturunu,  funksiyasını şərh edir;

FTN  2. Azərbaycan dilinin tarixi fonetikasını izah edir;

FTN 3. Azərbaycan dilinin tarixi morfologiyasının xüsusiyyətlərini aydınlaşdırır;

FTN  4. Abidələrin dilində köməkçi nitq hissələrinin tarixi inkişaf prosesini izah edir;

FTN  5. Azərbaycan dilinin tarixi sintaksisi haqqında bilik və bacarıq nümayiş etdirir;

FTN  6. Dil materialları üzrə müstəqil işləyə bilir;

FTN  7. Dil faktlarını təhlil etmək bacarığı nümayiş etdirir;

FTN  8. Dildə tarixən baş verən dəyişiklikləri öyrənərək müqayisəli şəkildə araşdırma aparır.

S/f. AZƏRBAYCAN ƏDƏBİ MƏKTƏBLƏRİ 

FTN1. Azərbaycan şeirinin Nizami zirvəsi və onun ənənələrinin poeziyada davamını araşdırma müstəvisinə gətirir;

FTN 2. Dahi Füzulinin poeziya ənənələrinin Azərbaycan ədəbiyyatında uğurlu davamının şərhini verir.

FTN 3. Vaqif poeziyasının təsiri ilə Azərbaycan ədəbiyyatında   XVIII əsrin sonu XIX əsrin əvvəllərində yeni poetik üslubun formalaşmasına aydınlıq gətirir;

FTN 4. Mirzə Fətəli Axundzadənin maarifçi-realist dramaturgiyasının davamçılarının yaradıcılığının şərhini verir;

FTN 5. Mollanəsrəddinçilər ədəbi məktəbinin yaranma prosesinə aydınlıq gətirir;

FTN 6. Azərbaycan ictimai-ədəbi düşüncəsinin qoşa qanadı: Mollanəsrəddinçilik və füyuzatçılıq anlayışlarına dair ümumiləşdirmələr aparır;

FTN 7. Görkəmli satirik şair Sabirlə onun məktəbinə mənsub tanınmış qələm sahiblərinin arasında mövzu və ideyaca əlaqələri şərh edir;

 FTN 8. Azərbaycan ədəbiyyatında Səməd Vurğun şeir ənənələrini yaşadanları diqqət mərkəzinə çəkib, çağdaş Azərbaycan poeziyasında Rəsul Rza yaradıcılıq məktəbinin xüsusiyyətlərinə aydınlıq gətirir.

S/f. UŞAQ ƏDƏBİYYATI

FTN 1. Uşaq ədəbiyyatının predmeti, vəzifələri, yaş xüsusiyyətləri ilə bağlı müstəqil fikir yürüdür və əsaslandırır;

FTN 2. Azərbaycan uşaq ədəbiyyatının mərhələləri və yaradıcılıq problemləri ilə bağlı biliklərini təkmilləşdirir;

FTN 3. Folklor və klassik ədəbi ənənələrin uşaq ədəbiyyatının bədii strukturundakı yeri və mövqeyi ilə bağlı müqayisələr aparır;

FTN 4. Uşaq ədəbiyyatı nümunələrini mövzu və janr tipologiyası üzrə təsnif edir;

FTN 5. Müxtəlif ədəbi mühitlərdə yaranan uşaq əsərlərini elmi-metodiki tövsiyyələrdən istifadə edərək araşdırır və alınan nəticələrdən dərs prosesində məqsədyönlü istifadə edir;

FTN 6. Uşaq ədəbiyyatının inkişafında qarşılıqlı ədəbi əlaqələrin və bədii təcrümənin rolu haqqında məlumatlarını ümumiləşdirir.

S/f. LİNQVİSTİK TİPOLOGİYA

FTN 1. “Linqvistik tipologiya” dünya dillərinin genoloji, tipoloji təsnifatını aparmağı bacarır

FTN 2. Dil haqqında nəzəriyyələrin oxşar və fərqli cəhətlərini izah edə bilir

FTN 3. Genetik köklərdən məna fərqliliyini izah edir

FTN 4. Fleksiyalaşmış kökləri fərqləndirə bilir  və izah edir

FTN 5. Paralel kecidləri izah edir

FTN 6. Əsas dilcilik məktəblərini tanıyır, təfəkkür tipologiyası anlayışını bilir

S/f. AZƏRBAYCAN  DİALEKTOLOGİYASI

FTN 1. Azərbaycan dialektologiyası  fənninin məqsəd və vəzifələrini, dialektologiyanin əsas anlayişları və terminlər haqqında məlumatı, Azərbaycan dilinin dialekt bölgüsünü və dialektlərə xas dil xüsusiyyətləri öyrənməklə dil faktlarının Azərbaycan dilinin bu və ya digər şivəsinə mənsubluğunu təyin edir.

FTN 2. Şivələrdə Azərbaycan dilinin fonetik, leksik quruluşunun təsvirini verir.

FTN 3. Azərbaycan dilinin dialektlərinin fonetik,  leksik xüsusiyyətlərini fərqləndirməyi  bacarır.

FTN 4. Dialekt leksikasının qrammatik özəlliklərini praktik şəkildə fərqləndirir.

FTN 5. Dialekt leksikasının fonetik, leksik və  qrammatik xüsusiyyətlərini mənimsəməklə  dialektoloji lüğət materiallarından düzgün istifadə etməyi bacarır.

FTN 6. Dialektlər  və onların  öyrənmə metodları haqqqında zəruri biliklər əldə etməklə  fərdi öyrənmə yolu ilə Azərbaycan dili dialektlərinin tədqiqinə çalışır.

S/f. ƏN YENİ AZƏRBAYCAN ƏDƏBİYYATI

FTN 1. Ən yeni Azərbaycan ədəbiyyatının özünəməxsus mərhələ və xüsusiyyətlərinə dair biliklərini ümumiləşdirir;

FTN 2. 60-cı illər Azərbaycan poeziyasının ictimai-siyasi-mənəvi proseslər kontekstində şərhini verib,poeziyada müasirliyin yeni bir məzmun kəsb etməsi məsələsinə aydınlıq gətirir;

FTN 3. Keçən əsrin 60-80-ci illərində Azərbaycan poeziyasında özünü büruzə verən keçmişlə bu günün qırılmaz bağlılığı məsələsini şərh edir;

FTN 4. 50-ci illərin sonlarından başlayaraq poeziyada lirik qəhrəmanın fikri yetkinliyini gerçəkliyi dərk etməsi, zamanla dialoqa girməsi, həyat və ömür yolu barədə fəlsəfi düşüncələrini aydınlaşdırır;

FTN 5. 60-80-ci illərin poeziyasında vətənpərvərlik məfhumunun başlıca missiyasını ayrı-ayrı söz sənətkarlarının yaradıcılığı işığında ümumiləşdirir;

FTN 6. 60-cı illərdə poeziya, nəsr və dramaturgiyada baş verən yenilik meyillərinin, lirik-psixoloji üslubun üstün mövqe qazanması, mənəvi-əxlaqi mövzulara daha çox üstünlük verilməsi məsələsinin şərhini verir.

FTN 7. Keçən əsrin 90-cı illərinin ədəbi-mədəni mühitinin səciyyəvi xüsusiyyətlərinə aydınlıq gətirir.

S/f. ƏDƏBİ TƏNQİD TARİXİ

FTN 1. Azərbaycan ədəbi tənqid tarixinin inkişaf dövrlərini müəyyənləşdirir;

FTN 2. Azərbaycan ədəbi tənqid tarixi, onun inkişaf mərhələləri, istiqamətlərinin sistemli şərhini verir;

FTN 3. Çağdaş ədəbi prosesə istiqamət verən spesifik cəhətlərə aydınlıq gətirir;

FTN 4. Azərbaycan ədəbi tənqidinin təkamül mərhələləri,ədəbi estetik fikrin ortacağ dövrü haqqında bilgiləri ümumiləşdirir;

FTN 5. Ədəbi tənqidin XIX və XX əsrlər, ələlxüsus istiqlaliyyət dövrünə (1991-ci ildən bu günə qədər) dair ətraflı şərh verir;

FTN 6. Azərbaycan mühacirət ədəbi tənqidi və ədəbiyyatşünaslığının mərhələləri haqqında ümumiləşdirmələr aparır;

FTN 7. Məmməd Arif, Məmməd Cəfər, Cəfər Xəndan, Yaşar Qarayev, Kamal Talıbzadə və b. ədəbi-tənqidi görüşlərini şərh edir;

FTN8. Məhəmmədəli Tərbiyətin “Danişməndani-Azərbaycan” əsərinin müqayisəli təhlilini verir.

S/f. NİTQ MƏDƏNİYYƏTİ

FTN 1. Nitq mədəniyyəti  anlayışını, fənnin məqsəd və vəzifələrini, başqa elmlərlə əlaqəsini izah edir.

FTN 2. Natiqliyin tarixini, Azərbaycanda natiqlik sənətinin və nitq mədəniyyətinin  inkişaf yollarını  bilir.

FTN 3. Nitqin forma  və  növlərınin – şifahi və yazılı, zahiri və daxili, monoloji və dialoji nitqin xüsusiyətlərini, oxşar və fərqli cəhətlərini bilir.

FTN 4. Şifahi və yazılı nitqində mədəni nitqin düzgünlük, aydınlıq, zənginlik, təmizlik, yığcamlıq, münasiblik, obrazlılıq və s. kimi tələblərə əməl edir.

FTN 5. Yazılı və şifahi nitqdə fonetik, leksik və qrammatik normalara riayət edir.

FTN 6. Nitq prosesində ünsiyyət mədəniyyətinə, danışıq etikasına əməl edir.  

FTN 7. Müxtəlif situasiyalarda nitq etiketlərindən, müraciət formalarından düzgün istifadə  etməyi bacarır.

FTN 8. Ədəbi dilinin funksional üslublarının və fərdi üslubun xüsusiyyətlərini bilir.

FTN 9. Əməli yazıların tərtibi qaydalarına verilən tələblər əsasında nümunələr yazmağı bacarır.

S/f. MƏTNİN LİNQVİSTİK ŞƏRHİ

FTN 1. Mətnin linqvistik şərhinin mahiyyətini, fənnin məqsəd və vəzifələrini, prinsiplərini, həmçinin linqvistik təhlilin ədəbiyyatşünaslıq təhlilindən fərqini bilir.

FTN 2. Xüsusi və ümumi təhlil aparma bacarığı nümayiş etdirərək  mətnin dili, bədii dilin tərkibinin xüsusiyyətlərini izah edir.

FTN 3. Poetik dilin, nəsr və dram dilinin səciyyəvi xüsusiyyətlərini izah edir

FTN 4. Linqvistik şərhin  konkret prinsiplərini, metod və üsullarını, mərhələlərini bilir

FTN 5. Bədii dilin fonetik imkanlarını bilir və nitq quruluşunu təhlil edir.

FTN 6.Qrammatik təhlil və onun aparılma metodikasını bilir.

FTN 7. Nəzm əsərlərinin linqvistik cəhətdən şərh edir.

FTN 8. Nəsr əsərlərinin linqvistik təhlil edir.

FTN 9. Dram əsərlərinin linqvistik şərh edir.

Əlavə 2

Filologiya (Azərbaycan dili və ədəbiyyatı) (050205) ixtsasında tədris olunan fənlərin və Təhsil Proqramının təlim nəticələrinin matrisi

Sıra Fənnin şifri Fənnin adı PTN 1 PTN 2 PTN 3 PTN 4 PTN 5 PTN 6 PTN 7 PTN 8 PTN 9 PTN 10 PTN 11
  ÜF-B01 Azərbaycan tarixi x                    
  ÜF-B02 Azərbaycan dilində işgüzar və akademik kommunikasiya x x x                
      ÜF-B03-1 ÜF-B03-2 Xarici  dildə işgüzar və akademik kommunikasiya-1 x                    
  Xarici  dildə işgüzar və akademik kommunikasiya-2 x                    
  UFS-B04,I Fəlsəfə x x                  
  Sosiologiya x x                  
  Azərbaycan Respublikasinin Konstitusiyasi və hüququn əsasları x x                  
  Məntiq x x                  
  Etika x x                  
  UFS-B04,II İnformasiyanın idarə edilməsi x                    
  Mədəniyyətşünaslıq                     x
  Politologiya x x                  
  Multikulturalizmə giriş x x                  
  İPF-B001 Dilçiliyə giriş           x          
  İPF-B002 Ədəbiyyatşünaslığa giriş             x        
  İPF-B003 Şifahi xalq ədəbiyyatı             x x      
  İPF-B004 Dil tarixi       x              
  İPF-B005 Məntiq və tənqidi təfəkkür x           x        
      İPF-B006 Öyrənilən əsas dil-1         x            
  Öyrənilən əsas dil-2         x            
  Öyrənilən əsas dil-3         x            
  Öyrənilən əsas dil-4         x            
  Öyrənilən əsas dil-5         x            
          İPF-B007 Ölkə ədəbiyyatı tarixi -1                   x x
  Ölkə ədəb.tarixi -2                   x x
  Ölkə ədəb. tarixi -3                   x x
  Ölkə ədəb.tarixi -4                   x x
    İPF-B008   Dünya ədəbiyyatı-1                   x x
  Dünya ədəbiyyatı-2                   x x
  Dünya ədəbiyyatı-3                   x x
  İPF-B009 Qədim dil       x              
  İPF-B010 Ölkəşünaslıq                     x
  İPF-B011 Psixologiya x x                  
  İPF-B012 Ümumi dilçilik           x          
  İPF-B013 Ədəb. nəzəriyyəsi               x      
  İPF-B014 Üslub. və ritorika     x                
  İPF-B015 Müas.inf.kom.tex. və inform.təh. x                    
  İPF-B016 Mülki müdafiə x                    
  BLOK-I ATMEF-BO1 Azərb.term.təş.və ink.         x            
  BLOK-II ATMEF-BO2 Azərb.dilinin tarixi qrammatikası       x              
  BLOK-III ATMEF-BO3 Azərb. ədəbi məktəbləri x           x        
  BLOK-IV ATMEF-B-04 Uşaq ədəbiyyatı x                    
  BLOK-V ATMEF-B05 Linqvistik tipologiya           x          
  BLOK-VI ATMEF-B06 Azərb.dialektologiyası       x              
  BLOK-VII ATMEF-B07 Ən yeni Azərb.ədəb.                 x    
  BLOK-VIII ATMEF-B08 Ədəbi tənqid tarixi             x        
  BLOK-IX ATMEF-B09 Nitq mədəniyyəti     x                
  BLOK-X ATMEF-B10 Mətnin linqv.şərhi     x                


MÜNDƏRİCAT

Giriş………………………………………………………………………………..3

Təhsil proqramının təlim nəticələri……………………………………..4

Azərbaycan tarixi……………………………………………………………..6

Azərbaycan dilində işgüzar və akademik kommunikasiya……..7

Xarici dildə işgüzar və akademik kommunikasiya(ingilis dili)-1…….8

Xarici dildə işgüzar və akademik kommunikasiya(ingilis dili)-2…….8

Xarici dildə işgüzar və akademik kommunikasiya(fransız dili)-1……9 Xarici dildə işgüzar və akademik kommunikasiya(fransız dili)-2….10

S/f.Fəlsəfə……………………………………………………………………..11

S/f. Sosiologiya………………………………………………………………11

S/f. Azərb. Respublikası Konstitusiyası və hüququn əsasları..12

S/f. Məntiq…………………………………………………………………….13

S/f. Etika……………………………………………………………………….14

S/f..İnformasiya Texnologiyalari  İnformasiyanin  İdarə  edilməsi………..14

S/f. Mədəniyyətşünaslıq………………………………………………… 15

S/f. Politologiya…………………………………………………………….16

Dilçiliyə giriş……………………………………………………………………17

Ədəbiyyatşünaslığa giriş………………………………………………………18

Şifahi xalq ədəbiyyatı…………………………………………………….19

Dil tarixi……………………………………………………………………….19

Məntiq və tənqidi təfəkkür………………………………………………20

Öyrənilən əsas dil-1………………………………………………………..21

Öyrənilən əsas dil-2………………………………………………………..22

Öyrənilən əsas dil-3………………………………………………………..23

Öyrənilən əsas dil-4………………………………………………………..23

Öyrənilən əsas dil-5………………………………………………………..24

Ölkə ədəbiyyatı tarixi -1………………………………………………….25

Ölkə ədəbiyyatı tarixi -2………………………………………………….26

Ölkə ədəbiyyatı tarixi -3………………………………………………….27

Ölkə ədəbiyyatı tarixi -4………………………………………………….27

Dünya ədəbiyyatı-1…………………………………………………………29

Dünya ədəbiyyatı-2…………………………………………………………30

Dünya ədəbiyyatı-3…………………………………………………………30

Qədim dil………………………………………………………………………31

Ölkəşünaslıq…………………………………………………31

Psixologiya……………………………………………………………………32

Ümumi dilçilik……………………………………………………………….34

Ədəb. nəzəriyyəsi……………………………………………………………35

Üslub. və ritorika……………………………………………………………36

Müas.inf.kom.tex. və inform.təh……………………………………….37

Mülki müdafiə………………………………………………………………..38

S/f. Azərb.term.təş.və ink..tarixi……………………………………….38

S/f Azərb.dilinin tarixi qrammatikası…………………………39

S/f Azərb. ədəbi məktəbləri…………………………..………40

S/f Uşaq ədəbiyyatı…………………………………….….…41

S/f Linqvistik tipologiya………………………………………………….42

S/f Azərb.dialektologiyası………………………………………………..42

S/f Ən yeni Azərb.ədəb…………………………………………………..43 S/f Ədəbi tənqid tarixi…………………………………………………….44

S/f Nitq mədəniyyəti……………………………………………………….44

S/f Mətnin linqv.şərhi……………………………………………………..45

Tədris olunan fənlərin və Təhsil Proqramının təlim nəticələrinin matrisi……………………………………………………………………………47